تاریخچه داروسازی، از پیشا تاریخ تا امروز

داروسازی، هنر و علم تهیه و توزیع داروها، تاریخی غنی دارد که با سفر بشر به سوی سلامتی بهتر گره خورده است. این سفر از دوران پیش از تاریخ آغاز شد و در طول قرن‌ها با کشفیات، نوآوری‌ها و تأسیس یک حرفه متمایز تکامل یافت. تاریخ داروسازی نه تنها پیشرفت تمدن بشری را منعکس می‌کند بلکه جستجوی مداوم ما برای مبارزه با بیماری‌ها و بهبود کیفیت زندگی را نیز برجسته می‌سازد.
 داروسازی پیش از تاریخ: درمان از طریق طبیعت
ریشه‌های داروسازی به روزهای اولیه بشر برمی‌گردد. کاوش‌های باستان‌شناسی در سکونت‌گاه‌های باستانی مانند شانیدار، که به حدود ۳۰,۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد، نشان می‌دهد که انسان‌های اولیه گیاهان را برای مقاصد درمانی جمع‌آوری می‌کردند. این گیاهان که از طریق آزمایش و خطا کشف شده بودند، پایه‌گذار پزشکی عامیانه شدند. شفا‌دهندگان قبیله‌ای یا شمن‌ها معمولاً این دانش را حفظ می‌کردند و درمان‌هایی برای مقابله با ارواح خبیث که باور بر این بود که باعث بیماری می‌شوند، ارائه می‌دادند. این ترکیب از طبیعت و ماورالطبیعه، پایه‌گذار داروسازی به عنوان یک هنر و ابزار بقا بود. 
دوران باستان: ظهور استفاده منطقی از دارو
ظهور جوامع سازمان‌یافته در بین النهرین، مصر، یونان و روم تغییرات قابل توجهی در عمل داروسازی ایجاد کرد. در بین النهرین، شفا‌دهندگانی مانند آسپو (شفا‌دهندگان جادویی) و آسو (شفا‌دهندگان تجربی) همزیستی داشتند و درمان‌های ماورایی و عملی را ارائه می‌دادند. به طور مشابه، متون پزشکی مصری مانند پاپیروس ابرس دستورالعمل‌های دارویی دقیقی را ثبت کرده اند. این تمدن‌های باستانی شروع به تفکیک شیوه‌های درمان تجربی از سنت‌های معنوی کردند، اگرچه هر دو اغلب به صورت همزمان کار می‌کردند. پزشکی یونانی در این تفکیک تاثیر بیشتری داشت. آثار بقراط رویکردی منطقی به بیماری را ارائه داد و بر علل طبیعی تأکید کرد. پزشکانی مانند دیوسکوریدس سوابق گسترده‌ای از گیاهان دارویی جمع‌آوری کردند که منجر به تألیف کتاب تأثیرگذار «ماتریا مدیکا» شد. این دوره همچنین شاهد ظهور گالن (جالینوس) بود که نظریه‌ اخلاط 4 گانه او بیش از یک هزاره بر پزشکی غرب تسلط داشت و شیوه‌های دارویی آن زمان را شکل داد.
 قرون وسطی: استقلال داروسازی
سقوط امپراتوری روم آغازگر قرون وسطی بود، زمانی که کلیسا نقش غالبی در مراقبت‌های بهداشتی ایفا کرد. صومعه‌ها به مراکز درمان تبدیل شدند و دانش پزشکی کلاسیک را حفظ و تطبیق دادند. در همین حال، عصر طلایی اسلام پیشرفت‌های شگرفی را به ارمغان آورد. دانشمندانی مانند ابوعلی سینا داروسازی را با فرمولاسیون‌های پیچیده، اشکال دارویی مختلف و ادغام سنت‌های پزشکی یونانی و عربی غنی کردند. تا قرن نهم، داروسازان متخصص یا عطاری‌ها در بغداد ظهور کردند و زمینه را برای به رسمیت شناختن داروسازی به عنوان یک حرفه متمایز فراهم کردند. 
در اروپا، قرن سیزدهم نقطه عطفی بود. فردریک دوم سیسیل مقرراتی صادر کرد که به وضوح داروسازی را از پزشکی جدا می‌کرد همچنین داروخانه‌های عمومی در جنوب اروپا رایج شدند و عطاری‌ها به اتحادیه‌هایی سازماندهی شدند که آموزش، عمل و تجارت را تنظیم و تدوین می‌کردند. 
رنسانس و اروپا در اوایل دوران مدرن: یک انقلاب علمی
رنسانس دوره‌ای از کاوش و تحقیق علمی بود. کشف سرزمین‌های جدید اروپا را با گیاهان دارویی ناآشنا مانند پوست گیاه سینچونا آشنا کرد که درمان مالاریا را متحول کرد. اختراع چاپخانه انتشار گسترده دانش دارویی را ممکن ساخت،  این امر به خصوص تاثیر عمیقی بر مطالعه داروهای گیاهی داشت زیرا امکان انتشار تصاویر گیاهان را فراهم کرد چنان چه در کتاب‌های گیاهی مصور «اتو برونفلز» و «لئون هارت فوش» مشاهده می‌شود. این دوره همچنین شاهد ظهور پاراسلسوس طبیب برجسته رومی بود، شخصیتی جنجالی که برجسته ترین مدافع استفاده از داروهای شیمیایی تهیه شده از مواد خام گیاهی و معدنی بود و شیوه‌های سنتی جالینوسی را به چالش کشید. تأکید او بر مشاهده و آزمایش راه را برای علوم دارویی مدرن هموار کرد.
در قرن شانزدهم و هفدهم، داروسازان شروع به جداسازی اجزای فعال از گیاهان کردند که تولد فارماکوگنوزی را نشان می‌دهد.
 قرن ۱۸ و ۱۹: تأسیس داروسازی به عنوان یک حرفه
قرن‌های ۱۸ و ۱۹ تحولی برای داروسازی بودند. پیشرفت در علم شیمی منجر به جداسازی ترکیبات کلیدی دارویی مانند مرفین از تریاک توسط فریدریش زرتورر و کینین از پوست سینچونا توسط پلتیر و کاونتو شد. این کشفیات پایه‌گذار فارماکولوژی مدرن شدند. داروسازان به طور فزاینده‌ای سازمان‌یافته شدند تا جوامع حرفه‌ای تشکیل دهند. 
اولین فارماکوپه‌ها منتشر شدند که استانداردسازی تهیه و کیفیت داروها را ارئه می دادند. مؤسسات آموزشی ویژه‌ای برای داروسازی ظهور کردند و مقررات دولتی شروع به الزام مجوز کردند که باعث ارتقاء داروسازی به عنوان یک حرفه شناخته شده شد. شخصیت‌هایی چون کارل ویلهلم شله که اکسیژن و کلر را کشف کرد، نمونه‌ای از مشارکت عمیق داروسازان در علم و پزشکی بودند.
 قرن ۲۰: مدرنیزاسیون و تخصص
قرن بیستم تغییرات بی‌سابقه‌ای را به ارمغان آورد. کشف آنتی‌بیوتیک‌ها مانند پنی‌سیلین، داروسازی و پزشکی را متحول کرد و درمان‌هایی برای بیماری‌هایی که قبلاً کشنده بودند ارائه داد. داروسازان فناوری‌های جدیدی مانند ماشین‌آلات ترکیب‌کننده تا مستندسازی کامپیوتری را به کار گرفتند که کارایی و دقت را افزایش داد. با رشد تولیدات دارویی، نقش داروسازان تغییر کرد. تمرکز از ترکیب داروها به اطمینان از استفاده ایمن و مؤثر از داروهای پیش‌ساخته منتقل شد. این دوره همچنین شاهد ظهور داروسازی بالینی بود که در آن داروسازان نقش‌هایی بیمار محور اتخاذ کردند و مدیریت درمان دارویی و مشاوره ارائه دادند. 
حال حاضر و آینده: رویکرد بیمار محور
امروز، داروسازی یک حوزه پویا است که در تقاطع علم، مراقبت‌های بهداشتی و فناوری قرار دارد. داروسازان جزئی جدایی ناپذیر از تیم‌های مراقبت سلامت هستند که تولید دارو، مدیریت دارو درمانی، واکسیناسیون‌ها، و مراقبت تخصصی در زمینه‌هایی مانند انکولوژی و قلب‌ و عروق ارائه می‌دهند. با پیشرفت در زمینه پزشکی شخصی‌شده و بیوتکنولوژی، داروسازی همچنان در حال تحول است و راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای چالش‌های پیچیده سلامت وعده می‌دهد. سفر داروسازی انعکاسی از تاب‌آوری و نبوغ بشری است. از درمان‌های پیشاتاریخی تا درمان‌های پیشرفته، همچنان گواه تلاش مداوم ما برای درمان و بهبود زندگی است.